Xôi gấc là món ăn quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam, không chỉ hấp dẫn bởi hương vị dẻo thơm mà còn mang ý nghĩa may mắn với sắc đỏ rực rỡ. Món ăn này thường xuất hiện trong các dịp quan trọng như lễ Tết, cưới hỏi, hay cúng giỗ, tượng trưng cho sự sung túc và hạnh phúc. Hãy cùng Traveloka khám phá những điều thú vị về xôi gấc qua bài viết sau đây!

Xôi gấc không chỉ là một món ăn quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Màu đỏ đặc trưng của gấc tượng trưng cho may mắn, tài lộc và hạnh phúc, vì thế xôi gấc thường xuất hiện trong các dịp quan trọng như ngày Tết, đám cưới, lễ mừng thọ hay lễ khai trương.

Người Việt tin rằng ăn xôi gấc vào những ngày đầu năm sẽ giúp cả năm thuận lợi, gia đình ấm no, công việc suôn sẻ. Ngoài ra, trong đám cưới truyền thống, xôi gấc được dâng lên bàn thờ tổ tiên như một lời cầu chúc cho đôi uyên ương có cuộc sống vợ chồng viên mãn, hòa thuận.

Xôi gấc không chỉ thơm ngon mà còn chứa nhiều lợi ích cho sức khỏe nhờ vào thành phần dinh dưỡng dồi dào của quả gấc. Đặc biệt, trong gấc có hàm lượng cao beta-carotene (tiền vitamin A) giúp ngăn ngừa khô mắt và bảo vệ cho đôi mắt khỏe mạnh.

Ngoài ra, gấc chứa lycopene – một chất chống oxy hóa mạnh, có tác dụng làm đẹp da, ngăn ngừa lão hóa và hỗ trợ tim mạch. Xôi gấc cũng cung cấp nguồn năng lượng lớn từ gạo nếp, giúp cơ thể no lâu và hoạt động hiệu quả. Nhờ những giá trị dinh dưỡng này, xôi gấc không chỉ là một món ăn truyền thống mà còn mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe khi được sử dụng đúng cách.

Xôi gấc trong tiếng Anh được gọi là "steamed momordica glutinous rice", trong đó:

Cách gọi này giúp người nước ngoài dễ hình dung về món ăn và thành phần chính của xôi gấc. Trong một số trường hợp, xôi gấc cũng có thể được gọi đơn giản là "red sticky rice" hoặc "gac sticky rice", nhấn mạnh vào đặc trưng của món xôi được làm từ gạo nếp và quả gấc.

Xôi gấc được làm từ gạo nếp, trong đó phổ biến nhất là nếp cái hoa vàng – một loại nếp đặc sản của Việt Nam, nổi bật với hạt tròn mẩy, thơm dẻo, khi nấu lên có độ dẻo mềm đặc trưng. Loại nếp này giúp xôi có kết cấu dẻo nhưng không nát, thấm đều màu gấc và giữ được hương vị tự nhiên.

Một số vùng miền cũng sử dụng các loại gạo nếp khác như: nếp nương, nếp ngỗng, nhưng nếp cái hoa vàng vẫn được ưa chuộng nhất để làm xôi gấc ngon đúng chuẩn.

Xôi gấc có màu đỏ cam rực rỡ, đây là màu tự nhiên được tạo nên từ thịt quả gấc chín. Sắc độ của xôi có thể dao động từ đỏ tươi, đỏ sẫm đến cam tùy thuộc vào lượng gấc sử dụng, chất lượng quả gấc và cách chế biến.

Màu đỏ của xôi gấc chủ yếu đến từ beta-carotene và lycopene, hai hợp chất tự nhiên có trong màng đỏ của hạt gấc. Khi hấp chín cùng với gạo nếp, những sắc tố này thấm vào từng hạt gạo, tạo nên màu sắc bắt mắt và hấp dẫn. Nếu muốn xôi có màu đỏ tươi hơn, bạn có thể chọn gấc chín đỏ, thêm chút rượu trắng để kích thích màu sắc hoặc sử dụng dầu gấc để tăng độ bóng đẹp cho xôi.

Ngoài ra, thời gian ngâm nếp, cách trộn gấc với nếp và đồ xôi cũng ảnh hưởng đến màu sắc. Nếu làm đúng kỹ thuật, xôi gấc sẽ có màu đỏ cam đều đẹp, hạt nếp bóng mượt và hấp dẫn hơn.

Xôi gấc là món ăn phổ biến và gắn liền với văn hóa ẩm thực miền Bắc. Đây là một trong những món xôi truyền thống thường xuất hiện trong mâm cỗ ngày Tết, đám cưới, lễ mừng thọ và các dịp quan trọng khác. Người miền Bắc ưa chuộng xôi gấc không chỉ vì hương vị thơm ngon mà còn bởi màu đỏ đặc trưng, tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng.

Trong số các địa phương nổi tiếng với xôi gấc, Hà Nội được biết đến với những mâm cỗ truyền thống có món xôi gấc thơm dẻo, đậm đà. Các khu chợ và cửa hàng xôi tại Hà Nội như: chợ Đồng Xuân, phố cổ hay những gánh hàng rong buổi sáng cũng góp phần làm nên thương hiệu xôi gấc Hà Nội, với hương vị đặc trưng và màu sắc đẹp mắt.

Nếu có dự định đi du lịch Hà Nội để thưởng thức phong cảnh cũng như ẩm thực nơi đây, bạn có thể tham khảo ngay vé máy bay Hà Nội, các hoạt động du lịch tại Hà Nội và cả khách sạn Hà Nội được Traveloka tổng hợp sẵn dành cho bạn sau đây nhé:

Để có món xôi gấc dẻo thơm, lên màu đẹp, bạn cần chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu. Lượng nguyên liệu dưới đây phù hợp để chế biến món xôi cho 4 - 5 người thưởng thức.

Xôi gấc nước cốt dừa là món ăn truyền thống Việt Nam với hương vị dẻo thơm, màu đỏ bắt mắt. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách nấu xôi gấc nước cốt dừa ngon mà bạn có thể tham khảo:

Bước 1. Ngâm gạo nếp

Bạn vo sạch 500g gạo nếp nhiều lần để loại bỏ bụi bẩn và lớp cám bám bên ngoài. Bạn cho gạo vào một tô lớn, đổ nước ngập mặt và thêm 1/2 muỗng cà phê muối, sau đó ngâm ít nhất 6-8 tiếng hoặc qua đêm. Việc ngâm nếp đủ thời gian để hạt gạo nở đều, giúp xôi khi nấu có độ dẻo ngon hơn.

Bước 2: Sơ chế gấc

Bạn chọn một quả gấc chín đỏ, bổ đôi và dùng thìa lấy phần thịt gấc cùng hạt ra bát. Tiếp tục thêm vào 2 muỗng canh rượu trắng và 1/2 muỗng cà phê muối rồi trộn đều để giúp màu gấc lên tươi hơn và giảm mùi hăng, sau đó để hỗn hợp nghỉ khoảng 15 phút để gấc thấm đều rượu.

Bước 3: Trộn gạo với gấc

Sau khi vớt gạo đã ngâm ra rổ rồi để ráo, cho phần gấc đã sơ chế vào gạo và dùng tay bóp nhẹ hoặc đeo găng tay để trộn đều, đảm bảo rằng mỗi hạt gạo đều được bao phủ bởi màu đỏ tươi của gấc. Tùy theo nhu cầu, bạn có thể bỏ bớt hạt gấc hoặc giữ lại để tạo điểm nhấn khi nấu.

Bước 4: Hấp xôi

Bạn đun sôi nước trong nồi hấp, rồi đặt xửng hấp lên trên. Sau đó, cho hỗn hợp gạo và gấc vào xửng, dàn đều để hơi nước có thể lan tỏa đều, giúp xôi chín đều. Tiếp theo, cần tạo một lỗ nhỏ ở giữa để hơi nước lưu thông tốt hơn. Sau cùng là hấp xôi trên lửa vừa trong khoảng 30 phút để gạo chín sơ.

Bước 5: Thêm nước cốt dừa và đường

Bạn mở nắp nồi hấp, dùng đũa xới xôi cho tơi ra. Sau đó, rưới 200ml nước cốt dừa lên xôi, thêm 100g đường và trộn đều. Tiếp tục hấp thêm 10-15 phút để xôi thấm nước cốt dừa, tạo độ béo thơm đặc trưng.

Bước 6: Hoàn thiện món xôi

Bạn kiểm tra xem xôi đã chín mềm và dẻo chưa, nếu đạt yêu cầu, bạn tắt bếp. Bạn cho xôi ra đĩa hoặc ép khuôn thành từng phần đẹp mắt. Bạn có thể rắc thêm dừa nạo hoặc chút dầu ăn để xôi bóng đẹp hơn.

Bước 7: Thưởng thức

Bạn có thể dùng xôi gấc nước cốt dừa cùng chả lụa hoặc giò heo để tăng hương vị. Bạn hãy thưởng thức xôi khi còn nóng để cảm nhận hết vị béo, ngọt và dẻo thơm của món ăn truyền thống này!

Để xôi gấc có màu đỏ tươi hấp dẫn, bạn cần chú ý đến cách chọn nguyên liệu và xử lý gấc đúng cách. Bạn nên chọn quả gấc chín đỏ, trộn phần thịt gấc với rượu trắng để kích thích màu sắc, đồng thời ngâm gạo nếp đủ lâu để khi hấp, hạt gạo bắt màu đều hơn.

Khi hấp, bạn nên dàn xôi đều trong xửng để hơi nước lưu thông tốt, giúp màu lên đẹp tự nhiên. Nếu muốn xôi bóng đẹp hơn, bạn có thể thêm dầu ăn hoặc nước dừa tươi sau khi hấp.

Xôi gấc có vị ngọt bùi tự nhiên và có thể ăn kèm với nhiều món ăn kèm khác nhau để tăng thêm hương vị.

Chả lụa và chả quế đều có vị mặn nhẹ, dai giòn giúp cân bằng độ dẻo ngọt của xôi gấc. Khi ăn, bạn có thể cắt chả thành lát mỏng và xếp lên trên xôi. Sự kết hợp này vừa đơn giản vừa ngon miệng, phù hợp cho bữa sáng hoặc mâm cỗ.

Miếng thịt kho mềm béo, thấm đẫm nước sốt mặn ngọt giúp xôi gấc thêm đậm đà. Khi ăn kèm với trứng kho, món xôi sẽ có thêm hương vị hấp dẫn. Đây là cách kết hợp phổ biến trong các bữa cơm gia đình hoặc mâm cỗ ngày lễ.

Ruốc thịt bông tơi, có vị mặn nhẹ giúp cân bằng vị ngọt của xôi gấc. Khi rắc lên xôi, ruốc thấm vào từng hạt nếp tạo cảm giác thơm ngon hơn. Đây là lựa chọn tiện lợi, thích hợp cho bữa sáng nhanh gọn.

Đậu xanh đồ chín, giã nhuyễn tạo độ bùi béo khi ăn kèm với xôi gấc. Khi kết hợp, vị ngọt nhẹ của đậu xanh hòa quyện cùng độ dẻo của xôi rất hấp dẫn. Món ăn này thường xuất hiện trong mâm cỗ truyền thống.

Dừa nạo trắng mềm, mè rang thơm bùi giúp tăng thêm hương vị cho xôi gấc. Khi rắc lên xôi, hai nguyên liệu này tạo độ béo ngậy, thơm ngon đặc trưng. Đây là cách kết hợp đơn giản nhưng làm món xôi trở nên đặc biệt hơn.

Thịt gà luộc ngọt tự nhiên, dai mềm làm tăng thêm sự hấp dẫn cho món xôi gấc. Khi chấm gà với muối tiêu chanh và ăn kèm xôi, hương vị sẽ càng đậm đà. Sự kết hợp này thường xuất hiện trong các mâm cỗ truyền thống.

Xôi gấc không chỉ ngon miệng mà còn chứa đựng nhiều giá trị dinh dưỡng và ý nghĩa may mắn, là món ăn không thể thiếu trong những dịp trọng đại. Để trải nghiệm hương vị xôi gấc chuẩn nhất, bạn có thể tự tay nấu tại nhà hoặc tìm đến những quán xôi nổi tiếng qua Traveloka. Hãy để mỗi hành trình ẩm thực của bạn trở nên thú vị hơn với những gợi ý vé máy bay, khách sạn và các hoạt động du lịch, du thuyền thú vị từ Traveloka, giúp bạn khám phá và thưởng thức món ngon ở khắp mọi nơi!