Nếu miền Bắc nổi tiếng với những mái đình cổ kính, thì miền Trung lại xứng danh là mảnh đất của các tháp Chăm, tháp Nhạn rực rỡ. Chạy dọc từ Quảng Nam đến Bình Thuận, bạn sẽ chiêm ngưỡng được một vài chiếc tháp Chăm hay công trình kiến trúc Chăm Pa còn sót lại như Thánh Địa Mỹ Sơn (Quảng Nam), tháp Bánh Ít; tháp Đôi (Bình Định), tháp Nhạn (Phú Yên), tháp Bà Ponagar (Nha Trang), tháp Chàm Poshanư (Bình Thuận) hay Tháp Poklong Garai (Ninh Thuận). Trong bài viết này, mình sẽ đưa bạn đến khám phá các cụm tháp ở Bình Định, Phú Yên, Ninh Thuận, Bình Thuận. Còn các quần thể tháp Chăm còn lại, bạn có thể tìm đọc thêm trên Traveloka nhé.

Tháp Bánh Ít là một trong số điểm dừng chân thu hút du khách của tỉnh Bình Định với những dấu ấn lịch sử của Vương quốc Chăm Pa cổ đại, kết hợp với nét đẹp văn hóa của người dân Chăm Pa rõ nét.

Tháp Bánh Ít cách trung tâm thành phố 20km, tọa lạc trên ngọn đồi tại thôn Đại Lộc, xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Tháp được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ 11, đầu thế kỷ 12 với lối kiến trúc Chăm độc đáo gồm 4 tháp: tháp Cổng (Gopura), tháp bia (Posah), đền thờ chính (Kalan hay còn gọi là lăng) và cuối cùng là tháp Hỏa (Kosagrha).

Quần thể tháp được bao phủ xung quanh bởi đồi núi và sắc xanh của cỏ cây nên từ quốc lộ nhìn sang tháp Bánh Ít tựa như một chốn bí ẩn, đứng sừng sững trên đồi với màu đỏ nung huyền bí.

So với tháp Bánh Ít thì tháp Đôi có phần dễ đi hơn vì cụm tháp tuyệt đẹp này nằm trong thành phố Quy Nhơn. Tháp Đôi có từ cuối thế kỉ 12 đầu thế kỉ 13 mang đậm phong cách nghệ thuật Khmer thời Angkor Wat - Bayon. Tháp Đôi được xây bằng gạch nung xếp khít với nhau bằng một thứ chất kết dính đặc biệt, đây là một kỹ thuật xây độc đáo của người Chăm mà mình vô cùng ngưỡng mộ.

Ngoài việc khám phá tháp Chăm cổ tại Bình Định như tháp Bánh Ít, tháp Đôi ra, bạn có thể tham khảo thêm kinh nghiệm du lịch Quy Nhơn để có dịp vi vu đó đây cùng hội bạn thân nhé.

Tháp Nhạn xây dựng khoảng thế kỷ 12, thờ tiên nữ Thiên Y A Na. Theo truyền thuyết, tiên nữ Thiên Y A Na đã xuống trần chỉ dạy người Chăm Pa cấy cày, dệt vải. Do đó, người dân đã xây dựng tháp này để tưởng nhớ công ơn của vị tiên nữ này. Sở dĩ tháp có tên là Tháp Nhạn là do nơi đây có rất nhiều chim nhạn bay tới sinh sống nên từ đó ngọn tháp cũng được đặt theo tên của loài chim này.

Với chiều cao 25m, tháp vươn lên nổi bật giữa mây trời. Điều mình cực thích là ngắm nhìn những viên gạch nung xếp khin khít nhau tỉ mỉ đến kì diệu và hoàn toàn không có chất kết dính như xi măng. Xen trong các khe gạch là những mầm xanh chi chít vươn lên mạnh mẽ, tạo nên tạo thể vô cùng đẹp mắt.

Cùng nằm trên khúc đồng bằng duyên hải miền Trung, Ninh Thuận cũng được xem là tỉnh có ảnh hưởng từ nền văn minh Chăm sâu sắc. Tháp Po Klong Garai chính là một minh chứng tiêu biểu cho vương triều thịnh vượng đó. Theo bảng thông tin thì danh thắng này được xây dựng vào cuối thế kỷ 13, đầu thế kỷ 14 để thờ vua Po Klong Garai - người đã giúp bình định xứ sở, giúp người dân phát triển nông nghiệp.

Công trình có 3 tháp gồm: tháp chính, tháp nhà và tháp cổng. Từng đường nét kiến trúc của các tháp rất tinh tế, ngọn tháp thon vút như hình bông hoa. Bên ngoài tháp, các nghệ nhân xưa đã chạm khắc, đẽo gọt công phu hình hoa lá, chim muông, vũ nữ, thần thánh. Cũng như tháp Nhạn ở Phú Yên, tháp Po Klong Garai cũng được làm từ gạch nung đỏ và các viên gạch liên kết với nhau rất rắn chắc, bền vững trước thời gian.

Ngoài cụm tháp kể trên, những du khách yêu thích lịch sử, văn hoá Chăm có tham quan các làng nghề truyền thống làng gốm Bầu Trúc nổi tiếng chẳng hạn.

5. Tháp Chàm Poshanư - Bình Thuận

Nằm trên đồi Bà Nài (cách thành phố Phan Thiết tầm 7km), Tháp Poshanư hiện lên nổi bật giữa nền trời trong xanh mùa hạ ở Bình Thuận. Cũng giống như tháp Chăm ở Ninh Thuận, tháp Poshanu có kích thước vừa và nhỏ, nhưng chắt lọc được những tinh hoa kỹ thuật kiến trúc và nghệ thuật trang trí của người Chăm xưa.

Theo mình tìm hiểu thì công trình này được xây dựng vào cuối thế kỷ thứ 8, đầu thế kỷ thứ 9 để thờ thần Shiva. Đây là một trong những cụm tháp Chàm cổ nhất Việt Nam (sau thánh địa Mỹ Sơn). Sau này, đến thế kỷ 15, quần thể tháp được xây dựng bổ sung để thờ công chúa Poshanư vì nàng rất được người dân yêu mến.

Trên khắp Việt Nam, hiện có trên 100 địa điểm có di tích và phế tích đền tháp Chăm Pa, trong đó 21 nhóm tháp còn tồn tại ở mức độ khác nhau với tổng số 64 đền tháp. (Trích cuốn Khảo cổ học Champa: Khai quật và phát hiện.)

Nếu bạn là người say đắm kiến trúc Chăm, ắt hẳn không nên bỏ qua bài viết này vì nó sẽ cho bạn thấy những tháp Chăm độc lạ, thậm chí không có tên trên bản đồ du lịch. Mình đã mắt chữ A, mồm chữ O khi biết đến các cái tên đấy.

Vẻ đẹp trăm năm, ngàn tuổi của các công trình kiến trúc Chăm luôn thu hút đông đảo du khách ghé thăm hàng năm. Ngoài kiến trúc kỳ vĩ và uy nghiêm, thì đây còn là một trong những di tích đặc biệt quốc gia, những gì mà các thế hệ sau nên cố gắng gìn giữ. Nếu bạn có dịp ghé thăm các tỉnh nói trên thì bạn đừng quên ghé thăm các tháp Chăm, tháp Nhạn chiêm ngưỡng hết vẻ đẹp độc đáo của nền văn hóa Chăm Pa huy hoàng một thời nhé.

Tác giả: Phạm Thị Mỹ Anh
*Bài viết tham gia chương trình Traveloka Golocal

Traveloka Golocal là chương trình viết blog giới thiệu những địa điểm đẹp trên khắp đất nước Việt Nam, thuộc khuôn khổ chương trình Traveloka Go & Share. Đây là cơ hội tuyệt vời để quảng bá du lịch địa phương đến mọi người. Với mỗi bài viết đạt yêu cầu bạn sẽ nhận ngay 800.000 VND và cơ hội làm Cộng tác viên với Traveloka. Thông tin chi tiết về chương trình xem tại: https://trv.lk/golocal