Người ta hay bảo Hà Giang là nơi đá cũng nở hoa. Thật vậy, những mùa hoa đặc trưng ở Hà Giang sẽ khiến bất kỳ một kẻ lữ hành nào cũng đem lòng thương nhớ. Mùa thu, đến mảnh đất địa đầu Tổ Quốc, bạn sẽ được chiêm ngưỡng một mùa hoa Tam giác mạch rực rỡ giữa tiết trời se lạnh.

Hoa tam giác mạch được trồng nhiều nhất ở vùng Hà Giang bởi người H’Mông. Vì là nhà họ đậu (Fabaceae), được nảy lên từ mày lúa, mày ngô, nên gọi là mạch. Lá có hình tam giác, ánh hoa chụm lại với nhau thành hình chóp, ở giữa là hạt mạch, thế là cái tên “tam giác mạch” ra đời. Người H’Mông còn gọi tam giác mạch là “chez”. Màu sắc của hoa tam giác mạch thay đổi theo từng giai đoạn. Khi mới nở hoa mang màu trắng tinh khôi, rồi chuyển sang hồng nhạt, hồng ánh tím rồi đỏ sẫm.

Cùng với lúa và ngô, tam giác mạch được xem là một loại lương thực ngon và mang đến nhiều công dụng hữu ích và nhiều lợi ích dinh dưỡng tốt cho sức khoẻ. Rất nhiều món ăn được làm từ bột tam giác mạch như: cháo, mì, bánh mì, bánh kếp, bánh quy, bánh ngọt,… Thân cây tam giác mạch non có thể đun sôi và dùng như rau. Người H’Mông dùng tam giác mạch nấu với rượu và ngô để ủ thành một loại rượu mang hương vị rất độc đáo. Những bông hoa của cây tam giác mạch có một mùi thơm dễ chịu. Vì thế, được sử dụng để sản xuất một loại mật ong màu nâu sẫm có hương vị khá đậm đặc.

Cuối mùa thu (từ khoảng tháng 9 – 11) là thời điểm đẹp nhất để ngắm loài hoa này nở rộ trên các triền đồi. Bạn có thể bắt gặp tam giác mạch ở bất cứ đâu, từ Sủng Là - nhà của Pao, dọc con đường dẫn lên Quản Bạ, Lũng Cú, dưới chân cột cờ, trong các bản nhỏ như Lao Xa,…

Không hổ danh khi được gọi là “trái tim” của Hà Giang, thung lũng Sủng Là là nơi bạn có thể gặp gần như tất cả các loài hoa có mặt ở Hà Giang. Cách thị trấn Yên Minh khoảng 45km, Sủng Là mùa xuân có hoa mận, hoa mơ, hoa lê, mùa đông có hoa đào và mùa thu thì không thể nào không nhắc đến hoa tam giác mạch. Giá vé là 10.000 VND/ người.

Là địa điểm nổi lên từ sau bộ phim Nhà của Pao (được chuyển thể từ truyện ngắn “Tiếng đàn môi sau bờ rào đá” của nhà văn Đỗ Bích Thuý, khu du lịch Sủng Là – thuộc làng văn hoá du lịch Lũng Cẩm trở thành điểm đến vô cùng nổi tiếng. Trước căn nhà gần trăm năm tuổi của người H’Mông, những thửa ruộng hoa tam giác mạch được gieo trồng cẩn thận, trải dài ngút ngàn, xen lẫn trong những đám ngô xanh. Xa xa là những nếp nhà nhỏ truyền thống của bà con dân tộc vùng cao. Nhìn từ xa, Sủng Là như một bức tranh vẽ dịu dàng của trời đất, với những căn nhà mộc mạc, đơn sơ được chấm phá bởi nhiều gam màu sắc khác nhau. Đó là sắc xanh của trời, màu trắng của mây, hòa quyện trong màu cây rừng và sắc hồng hoa tam giác mạch, biến không gian bao la hùng vĩ trở nên thơ mộng.

Ở đây có rất nhiều trẻ con bán vòng hoa kết từ hoa tam giác mạch, cúc cam… nếu thích thì có thể mua chụp hình sống ảo đồng thời ủng hộ giúp tụi nhỏ, chỉ 10.000 VND cho một chiếc vòng với thật nhiều những bông hoa xinh xắn được tết cẩn thận, tỉ mỉ.

Chỉ cách thung lũng Sủng Là khoảng gần 5km theo hướng đi về Đồng Văn, Lao Xa là một bản nhỏ nằm ẩn mình giữa cao nguyên đá. Để đến Lao Xa, bạn phải vượt qua những con đường quanh co và ngọn dốc cao ngút trời. Mặc dù đường khó đi nhưng khung cảnh yên bình ở Lao Xa sẽ khiến bạn khó lòng rời đi. Những con đường quanh co, những ngôi nhà nằm rải rác trên đá, nép mình trên đá. Những thửa tam giác mạch cũng nở chen lẫn trên đá.

Tam giác mạch ở Lao Xa là loại có thân hồng, hoa khi nở sẽ có màu trắng hồng - hồng đậm sẫm nhiều hơn. Thời tiết ở Lao Xa thường lạnh hơn so với những vùng khác, hiếm khi gặp trời nắng. Vào tháng 10, xung quanh ngôi làng nhỏ của người H’Mông được bao phủ bởi một màng sương trắng mỏng. Ùa lên những đồng tam giác mạch, khiến những bông hoa ngậm sương trở nên tươi thắm.

Khác với Lao Xa, tam giác mạch ở Lũng Cú là loại thân xanh, có màu trắng hồng nhạt, nhìn nhẹ nhàng và tươi tắn hơn. Giữa nắng gắt của vùng đất địa đầu, những thửa hoa tam giác mạch như trở nên trong suốt. Một trong những điểm ngắm hoa tam giác mạch đẹp bạn không nên bỏ qua khi đến Lũng Cú là Ma Lé - nơi đây có hẳn một ruộng bậc thang trông toàn tam giác mạch với view nhìn ra thung lũng vô cùng đẹp, ngoài ra ở chân cột cờ Lũng Cú, trong bản của người Lô Lô hay những cánh đồng trên đường chạy lên Lũng Cú cũng là những điểm ngắm hoa rất đẹp.

Tam giác mạch là một loài hoa vô cùng đặc biệt, càng trong sương giá lại càng rực rỡ. Vì vậy, nếu đến Hà Giang mà gặp cảnh sương mù, đừng vội buồn bã vì không được ngắm hoa. Hãy thử một cảm giác thật khác khi đến vùng đất địa đầu Tổ quốc này để ngắm hoa tam giác mạch trong sương. Mỏng manh, nhưng lại vô cùng bền bỉ, sương giá chỉ khiến tam giác mạch thêm rực rỡ, thêm tỏa sáng.

Một điều hay ho không thể bỏ qua nếu đi Lũng Cú thời điểm này đó là lá phong bắt đầu đổi màu. Dọc đường lên Lũng Cú có nhiều cây phong mọc ven đường, bạn chú ý chút là thấy.

Hà Giang mùa nào cũng khiến người lữ hành đem lòng yêu mến thật nhiều. Mùa thu với sắc hoa tam giác mạch đặc trưng trên cao nguyên đá lại càng khiến chân người bồi hồi không rời. Hẳn bạn sẽ không bỏ lỡ cơ hội đến Hà Giang vào mùa hoa tam giác mạch, để chìm đắc trong không gian tinh sạch của núi rừng mùa thay lá, của cao nguyên đá mùa hoa rực rỡ, phải không?

Tác giả: Đỗ Ngọc Hoài Thu
* Bài viết tham gia chương trình Traveloka Golocal

Traveloka Golocal là chương trình viết blog giới thiệu những địa điểm đẹp trên khắp đất nước Việt Nam. Đây là cơ hội tuyệt vời để quảng bá du lịch địa phương đến mọi người. Với mỗi bài viết đạt yêu cầu bạn sẽ nhận ngay 800.000 VND và cơ hội làm Cộng tác viên với Traveloka. Thông tin chi tiết về chương trình xem tại: https://www.traveloka.com/vi-vn/golocal